Seçimlere sahne olan dev güneydoğu Asya ülkesin, Alı Ulvi Altınsoy takip ediyor
12 Mayıs 2025 Ali Ulvi Altınsoy
Büyük nüfuslu Güneydoğu Asya ülkelerinden ve milyonlarca Müslümanın da yaşadığı Filipinler’de yerel ve kısmen de ulusal düzeyde binlerce pozisyon için bugün sabahın erken saatlerinde seçimler başladı. Filipinliler Devlet Başkanı Yardımcısı Duterte’nin azli ve Çin ile deniz sahaları konusunda gerilim bağlamında milli parlamentoda ve yerel düzeyde 18 binden fazla sandalyeyi dağıtmak üzere sandık başına gidiyor. Seçimlerde bazı olaylar, adaylara yönelik bir cinayet ve bir yaralama vakası da yaşandı.
On binden fazla ada üzerinde kurulu olan ve anakara toprakları bulunmayan Filipinler’de halk, parlamentodaki bazı sandalyeler dışında 82 vilayetin her biri için birer vali ve vali yardımcısı ile yerel daireler dahil olmak üzere görevlileri seçerken 68 milyondan fazla kayıtlı seçmen oy verebiliyor. 24 üyeli Senato ve 317 üyeli Temsilciler Meclisinden oluşan Filipinler Parlamentosunda her 3 yılda bir 12 Senato üyesi ile Temsilciler Meclisi üyelerinin tamamı için seçim düzenleniyor.
110 milyonu aşkın nüfusa sahip ülkede iki siyasi aile olan Marcos ailesi ve Duterte ailesi arasında da mücadele yaşanmakta. Marcoslar babaları uzun dönem ülkenin hakimi ve diktatörü Ferdinand Marcos ve müsrifliğiyle meşhur İmelda Marcos’un ailesiyken, Duterteler son dönemde cumhurbaşkanlığını almış halk kesimini temsil eden Rodrigo Dutarte’nin ailesi. Babası önceki Devlet Başkanı Rodrigo Duterte olan Sara Duterte’nin azil süreci ve “insanlığa karşı suçlara” karıştığı iddiasıyla Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından gözetim altında tutulması ve Güney Çin Denizi Müğnhasır Ekonomik Bölge tartışması ve halkı etkileyen sosyo-ekonomik sorunlar seçimlerde önemli konular.
Filipinler parlamentosundaki alt kamara olan Temsilciler Meclisi’nde ülkenin 254 idari bölgesi için birer bölge temsilcisi bulunuyor. Buradaki temsilcilerin %20’si işçiler, çiftçiler, gençler, kadınlar ve yerli halklar gibi belirlenmiş grupları temsil edecek sayıda parti kotalarından seçiliyor. Temsilciler, yerel yasama yetkilerine ek olarak yüksek görevlerdeki yetkililerin azlini talep edebildiği gibi Dutarte’nin de konumunu belirleyecek.
İktidarın seçimlerde gücünü devam ettirmesi için Marcosların Senato adaylarının koltuklarını koruması gerekiyor. Marcos’un “Alyansa Para sa Bagong Pilipinas” kolaisyonu aynı zamanda Çin karşıtı ve Amerika yanlısı tavrıyla da bilinmekte. Dureteler ise Asyacı ve Batı karşıtı bilinmekte.
Filipinler, İslamiyetin hızla yayıldığı bir ülkeyken İspanyolların Amerika kıtasından yerlilerin de desteğiyle işgal ettiği, Osmanlı devleti ile bugünkü Brunei sultanınnı Bolkiah ailesinin birlikte uzun yıllar bölgede İspanyollara ve Azteklere karşı savaşmasına rağmen ülkeyi geri alamaması sonucu Hristiyanlığın hakimiyetine girmiş, baskılar zulümler ve katliamlar sonucunda Filipin halkı 500 sene boyunca kanlı bir Hristiyanlaştırma sürecine girmişti. Tıpkı Endülüs Müslümanlarına Moro adını verdikleri gibi bu adalardaki Müslümanlara da Moro diyen İspanyol işgalcilerin zulümlerini sonradan ülkeye yerleşen Amerikalıların zulümleri geldi. Son dönemde Mindanao gerillalarının askeri direnişi sonucu güneyde İslamiyet kısmen ayakta kalabildi. Mindanao Müslümanları, Bangsomoro bölgesi adı altında bir özerk yönetim kurdular ve bu Duterte yönetimi tarafından tanındı.
Bölgedeki dört büyük devletin hepsinde Müslümanlar yaşamakta. 300 milyonu aşkın toplam nüfusu olan Filipinler, Vietnam ve Tayland’da Müslüman azınlıklar bulunurken, 300 milyonu aşkın toplam nüfusu olan Endonezya, Malezya ve Brunei’de çoğunluk Müslümanlardan oluşmakta. Myanmar, Kamboçya ve Laos’taki azınlıklar da eklendiğinde Uzak Doğu bölgesi Güneydoğu Asya’da toplam 300 milyonu aşkın Müslüman yaşamakta.
