Asi Nehri’nin kuraklığı İdlib’de gıda krizi ve geçim sıkıntısını derinleştiriyor
15 Kasım 2025
Türkiye ile Suriye topraklarından geçen ve Suriye’nin İdlib bölgesindeki tarım arazilerinin temel su kaynağı olan Asi Nehri, tarihinde ilk kez karşılaştığı şiddetli kuraklıkla mücadele ediyor. Misak-ı Milli sınırları içinde olan ve Suriye’de Esad rejimini yıkan yürüyüşün başladığı İdlib’in batısındaki Cisr eş-Şuğur ilçesinde bulunan Asi Nehri’nin suyunun eşi benzeri görülmemiş şekilde kuruması, insani krizle mücadele eden bölgede binlerce ailenin geçim kaynağını ve gıda güvenliğini de ciddi şekilde tehlikeye soktu. Bu haberler kuşkusuz Türkiye’deki Suriyeliler tarafından da izlenmekte ve geri dönüp topraklarını işletmeye başlamalarını zorlaştırmakta.
Yerel çiftçiler, nehrin kurumasının sebze ve meyve üretimi üzerinde yıkıcı bir etki yarattığını ifade ederken su seviyesindeki keskin düşüş, sulama sistemlerinin durmasına ve tarım alanlarının zarar görmesine neden oldu. Kuraklık nedeniyle geçim kaynakları tehdit altına giren İdlibli çiftçiler, ürünlerini kurtarabilmek amacıyla kuyu açmak ve maliyetli alternatif sulama yöntemlerine yönelmek zorunda kalıyor.
Bölge halkının geçim kaynağının çoğunlukla sebze üretimi ve sürekli meyve veren ağaçları. Asi Nehri tarihte ilk kez tamamen kurudu. Bu durumun temel sebebi genel kuraklık olmakla birlikte, geçmiş dönemlerde barajların doğru şekilde işletilmemesi. Nehir suyuna bağımlı olan Cisr eş-Şuğur ve kırsalındaki bahçelerin olumsuz etkilendiğini aktaran yerel çiftçiler, “su çekilince sebze üretiminde ve meyve veren ağaçlarda büyük düşüş yaşandı. Köylüler ciddi gelir kaybına uğradı.” ifadelerini kullandı.
Sorunun çözümüne yönelik önerilerde bulunan çiftçiler, Zeyzun ve Kustun barajlarının yeniden tamir edilmesi gerektiğini vurgulayarak şunları kaydetti: “Kış yağmurlarının sularının barajlarda toplanıp yaz aylarında tekrar Asi Nehri’ne verilmesi gerekiyor. Böylece su seviyesi korunur ve çiftçiler tarlalarını sulayarak daha iyi üretim elde edebilir.”
Tarımda kullanılan güneş enerjisi sistemlerinin maliyetine dair ise, bazı çiftçilerin tedarikçilere borçlandığı, çiftçi tohumunu ekti, ürünü verim aşamasına geldi ama Asi Nehri kuruduğu, borcunu ödeyemediği belirtiliyor. Yazın etkili olan sıcak hava dalgalarının ağaç köklerini kuruttuğunu dile getiren çiftçiler, toprakların yeniden üretim yapabilecek hale gelmesi için zamana ihtiyaç olduğunu kaydetti.
Yerliler, çiftçilerin kriz döneminde tanker ve geçici kazı yöntemleriyle çözüm üretmeye çalıştığını ancak bunun maliyetli olduğunu vurguladı. Artezyen kuyuları açılabilir, nehir yatağında geçmişte bulunan büyük su havuzlarının yeniden yapılması halinde en azından sulama dönemi bir süre korunabilir. Ancak şu an ne havuz var ne su var o yüzden çiftçi tarımı bırakmaya başladı.
