Romanya, Polonya cumhurbaşkanı seçimlerini, Portekiz genel seçimlerini, Hırvatistan da yerel seçimlerini Pazar günü yaptı
19 Mayıs 2025 Uyananinsan.com
Dördü de AB ve NATO üyesi olan Avrupa ülkelerinden Romanya, Portekiz ve Polonya cumhurbaşkanı seçimlerini, Hırvatistan da yerel seçimlerini Pazar günü tamamladı. Soğuk Savaş döneminde üçü komünist biri faşist diktatörlükle yönetilen ülkeler sonradan Batılı uluslararası örgütlere katılmışlardı. Öte yandan diğer bir NATO üyesi Portekiz’de de halk sandıklara gitti.
Romanya’da kayıtlı 18 milyon seçmen, seçimin ikinci turunda, aşırı sağcı Rumenlerin Birlik İttifakı AUR lideri George Simion ile Avrupa yanlısı bağımsız aday ve Bükreş Belediye Başkanı Nicușor Dan yarıştı. Seçimleri beklenmedik şekilde Bükreş Belediye Başkanı kazandı.
Anketlere göre, 5 Mayıs’ta yapılan ilk turda oyların yüzde 41’ini alan AUR lideri Simion seçimi önde götürüyordu. Avrupa yanlısı bağımsız aday ve Bükreş Belediye Başkanı Dan ise ilk turda oyların ancak yüzde 21’ini almıştı. Buna rağmen diğer seçmenlerin belediye başkanına yöneldiği görüldü.
2020’den bu yana Bükreş Belediye Başkanı olarak görev yapan Dan seçime bağımsız aday olarak katıldı. Yolsuzlukla mücadele ve şeffaflık konularına odaklanan Dan, kazanması halinde çevrenin korunması ve kentsel gelişime ilişkin çalışmalara odaklanacağını belirtti.
Aşırı sağcı AUR’un kurucu lideri Simion, “Rusya yanlısı” olduğuna ilişkin iddiaları reddetmekle birlikte Ukrayna’ya askeri yardımların durdurulmasını destekliyordu. Seçim kampanyasını Kasım 2024’te yapılan ve iptal edilen cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turunda birinci çıkan Batı ve NATO karşıtı aday Calin Georgescu ile birlikte yürüten Simion, seçilmesi halinde Georgescu’yu üst düzey bir göreve getirmeyi planlıyordu.
Romanya’da 24 Kasım 2024’te yapılan cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turu, yapılan itirazlar sonucu iptal edilmiş, Anayasa Mahkemesi seçimlerin yeniden yapılmasına hükmetmişti. İlk tur, 5 Mayıs’ta yinelenmişti.
Polonya’nın yeni cumhurbaşkanını belirlemek üzere yapılan seçimlerin ilk turunda, yaklaşık 29 milyon kayıtlı seçmen oy vermeye gitti. Polonya’da Başbakan Donald Tusk hükümeti ile muhalefet arasında, özellikle Avrupa Birliği ilişkileri, yargı reformları, kürtaj yasaları ve Rusya-Ukrayna Savaşı gibi konularda yaşanan çekişmelerin gölgesinde geçen seçimin ilk turu için sandıklar açıldı. Seçmenler, ülkeyi 5 yıl temsil edecek yeni cumhurbaşkanının belirleneceği seçiminin ilk turu için sandıklara gitti.
Seçim iktidarın adayı ve aynı zamanda başkent Varşova’nın Belediye Başkanı Rafal Trzaskowski (Tırjaskovski) ile muhalefetin adayı tarihçi Karol Nawrocki (Navroçki) arasında geçti. Yerel saatle 07.00’de başlayan oy verme işlemi, 21.00’de sona erdi. İlk turda adaylardan hiçbirinin %50 barajını geçemediği için, 1 Haziran’da yapılacak ikinci turda yarışacak. Trzaskowski %30’un biraz üstünde Nawrocki de %30’un biraz altında oy almış olsa da ikinci turda sağ kesimden gelecek oylarla merkez sağdaki Nawrocki’nin cumhurbaşkanlığını kazanma ihtiamalinin daha yüksek olabileceği belirtilmekte.
Diğer yandan Güneybatı Avrupa ülkesi Portekiz’de ise merkez sağ Demokratik Birlik partisi seçimlerden birinci parti olarak çıksa da mecliste salt çoğunluk sağlaması zor olacağından koalisyona gitmesi bekleniyor. Soğuk Savaşın büyük bölümünde diktatör Salazar rejimi altında kalan ekonomik olarak Avrupa standardının altında kalan Katolik Hristiyan ülke demokrasiye geçip AB’ye katıldıktan sonra merkez sağ ve merkez sol iktidarlarca yönetildi. Bunlardan birinin başbakanı sonradan Birleşmiş Milletler genel sekreteri seçilen António Guterres 2017’den bu yana bu görevde.
Hırvatistan’da, belediye başkanları ve belediye meclis üyelerinin belirleneceği yerel seçimler düzenlendi. Avrupa Birliği üyesi Hırvatistan’daki yerel seçimler için oy kullanma işlemi yerel saat 19.00’a kadar devam etti. Yaklaşık 3,5 milyon kayıtlı seçmenin bulunduğu Hırvatistan’daki seçimlerde 31 binden fazla aday yarıştı, seçimde 428 belediye, 127 büyükşehir belediyesi ve 21 kantonun yeni yöneticileri belirlendi. AB üyesi Hırvatistan’da son yerel seçim 2021’de yapılmıştı. Bu seçimlerde sonuçlar henüz tamamlanmasa da orta sağ HDZ’nin, sosyal demokratlara göre önde olduğu belirtilmekte. Çok sayıda bağımsızın da belediye başkanlığı alabileceği belirtiliyor.
