Kırım Tatarlarının 2. Dünya Savaşı’ndaki sürgününün acıları 81. yılında anıldı, Türkiye ve Ukrayna’dan mesajlar geldi
18 Mayıs 2025
Kıpçak kökenli olmalarına rağmen diğer Tatarlardan farklı olarak 15. yüzyıldan sonra Osmanlı’ya bağlı kaldıklarından Türkçeye yakın bir lehçe konuşan akrabamız Kırım Tatar Türkleri’nin Sovyetler Birliği’nin acımasız lideri Stalin’in kararıyla 18 Mayıs 1944’te öz yurtlarından zorla koparılıp sürgün edilmelerinin yıldönümü Pazar günü anıldı. Sürgün yaşayan Kırım Türklerinin ilk adresi Anadolu toprakları oldu. Rus Çarlığının baskısı nedeniyle pek çok Kırım Tatar Türkü Osmanlı Devleti’ne sığındı.
Komünist liderin kararıyla bir gece içinde toplanarak insanlık dışı şartlardaki tren vagonlarıyla Türklerin tarihin en eski çağlarından bu yana yaşadıkları Kırım’daki öz yurtlarından Orta Asya’ya sürgün edilişleri hala hafızalarda. Soykırımcı Rus Çariçesi Katerina’nın kendileri de Tatar kökenli generaller Suvarov ve Kutuzov’un sayesinde yenilgiye uğrattığı Kırım Tatar Türklerini yok etme politikasıyla başlayan sürgünler, Sovyetler Birliği döneminde artış gösterdi. Günümüz Rusyası ise aynı amaca hizmet eden politikaları farklı yöntemlerle devam ettirdi.
Alman işgali olan Barborossa Harekatı’ndan hemen sonra Kırım Yarımadası’nı kaybeden Sovyetler, Yarımada’yı Nazi Almanyası’ndan 1944’te geri aldıktan sonra Nazi Almanyası ile işbirliği bahanesiyle Kırım Tatar halkına baskı uygulamaya başladı. Sovyetler Birliği lideri Josef Stalin, çıkardığı gizli kararnameyle Kırım Tatarlarının Orta Asya’da farklı bölgelere sürgün edilmesine karar verdi. Bu, 18 Mayıs 1944’te gecesi saat 12’yi vurunca 15 dakika içinde yataklarından kaldırılarak hayvanların taşındığı vagonlara doldurulan çoğunluğu yaşlı, çocuk ve kadınlardan oluşan, Kırım’da ikiyüz yıllık katliamlardan geri kalan çeyrek milyon Kırım Tatarı, vagonlarda aç susuz Orta Asya’ya sürgün edildi.
İnsani olmayan koşullardaki vagonlarda sürgün edilenlerin yarısı, trende can verdi. Kendisi de Ukraynalı olan Kruşçev’in genel sekreterlik döneminde SSCB içinde yer alan Ukrayna’ya verilen Türk vatanı Kırım, Ukrayna’nın elinden 2014’te Yarımada’yı yasadışı ilhak eden Rusya’nın işgali altına geçti. Putin bu bölgeyi ilhak etti ve Kırımlıların dönüşünü engellemekte. 1944 sürgününün acısını 81 yıldır yaşayan Kırım Tatarları, bugün hala öz yurtlarına dönmek ve topraklarını geri almak için mücadeleye devam ediyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ana yurtlarından sürgün edilmelerinin 81. yıl dönümünde, Kırım Tatar Türkleri’nin yaşadığı acıları hüzünle andı. Erdoğan, Kırım Tatar Sürgünü’nün 81. yıl dönümü dolayısıyla “ana yurtlarından sürgün edilmelerinin 81. yıl dönümünde Kırım Tatar Türkü kardeşlerimizin yaşadığı acıları hüzünle yad ediyor, sürgün sırasında şehit olan soydaşlarımıza Allah’tan rahmet diliyorum. Türkiye olarak Kırımlı kardeşlerimizin haklarını savunmaya, her zaman yanlarında olmaya devam edeceğiz” sözlerini yayınladı.
Ukrayna Dışişleri Bakanı Andrii Sybiha mesajında, “Bugün, Stalin’in 1944’te gerçekleştirdiği Kırım Tatar halkının anavatanlarından sürgün edilmesiyle sonuçlanan soykırımın kurbanlarını anıyoruz.” ifadesini kullanan Sybiha, Stalin’in kararıyla, Kırım tatar Türklerinin tren vagonlarıyla öz yurtlarından Orta Asya’ya sürgün edildiğini anımsattı, “bugünün Rusya’sı, Stalin’in Kırım Tatarlarına karşı soykırım politikasını sürdürüyor” ifadesini kullandı. Bakan, Putin’in 2014’te Kırım yarımadasının işgali, kitlesel baskılar, aramalar, bireysel tutuklamalar ve meclis yasağı sayesinde, yarımadanın aslında yerli halkı olan Kırım Tararlarını anavatanlarından uzaklaştırdığını belirtti. 80 yılda siyasetin değişmedini vurguladı.
Mesajında, her yılın mayıs ayının üçüncü pazar gününde, Sovyet komünist rejiminin baskılarının kurbanlarını da andıklarını aktaran Sybiha, sürgün ve trajedilerin gelecekte yaşanmaması için mücadele ettiklerini belirterek, “Kırım Tatarları Sovyet rejiminden sağ kurtulup anavatanlarına geri döndükleri gibi, Putin rejiminden de sağ kurtulup bir gün Ukrayna’nın Kırım’ına geri dönecek. Bugün, milletlerimiz Rus saldırganlığına karşı birlikte savunma yapıyor. Kırım Ukrayna’dır” temennisinde bulundu.
