Libya felaketinin nedeni yolsuzluk

Libya’da 10 Eylül’deki gelen sel felaketinde 4255 kişinin şehrin ortasında boğulması, çeyrek milyon insanın etkilenmesi ardından yapılan uluslararası yardımların, felaketin boyutuna uygun düzeyde olmamasının nedeni, yazarımız Faik Emre Özdemir’e göre Fransa, Yunanistan, Amerika destekli darbeci general Halife Hafter’in ayrılıkçı rejimi.

Libya felaketinin nedeni yolsuzluk

Libya’da 10 Eylül’deki gelen sel felaketinde 4255 kişinin şehrin ortasında boğulması, çeyrek milyon insanın etkilenmesi ardından yapılan uluslararası yardımların, felaketin boyutuna uygun düzeyde olmamasının nedeni, yazarımız Faik Emre Özdemir’e göre Fransa, Yunanistan, Amerika destekli darbeci general Halife Hafter’in ayrılıkçı rejimi.

Faik Emre Özdemir

Uyananinsan.com 6/10/2023

Birleşmiş Milletler İnsani İşler Koordinasyon Ofisinin raporuna göre, 250 bin kişinin etkilendiği selde, 4.255 kişi yaşamını yitirdi, 40 bin kişi de ülke içinde göçe zorlandı. Sel felaketinin yol açtığı yıkımın boyutlarının netlik kazanmasıyla Libya makamları, uluslararası topluma yardım çağrısı yapmaya başladı. Türkiye, Mısır, Cezayir, Katar, İtalya ve İspanya gibi ülkeler yardım talebine hemen karşılık verirken ABD gibi ülkeler yavaş tepki verdi, Latin Amerika ve Asya ülkelerinin çoğu tepkisiz kaldı. Trablusgarp’taki Ulusal Birlik Hükümeti’nin “Acil Durum ve Hızlı Müdahale” ekibinin son verilerine göre, ülkeye 24 Eylül’e kadar toplam 25 ülkeden 80 uçak ve 8 gemiyle yardım geldi. 6 Şubat’taki Maraş depremleri ardından ise 80 ülkeden yardım gelmiş, sadece tek bir ülkeden 240 uçak indirilmişti. Bu da uluslarararası yardımların az olduğunu göstermekte.

Bu büyüklükteki bir felaketin altından tek başına kalkacak kapasitesi kalmayan iç savaş sonrası Libya’ya yarımmların az olmasının nedenleri arasında yöentimin zayıflığı, gelen yardım ekiplerinin Hafter rejiminin istismarlarını görmesi, yabancı ülkelerden şüphe duyulması, baskı altındaki halkın şikayet etmesinden korkulması, ülkenin ayrılıkçı doğu bölgesinde devletin neredeyse bulunmaması sayılmakta. Selden bu yana bir ay geçti ancak Libya’nın hayatın normale dönmesi için Derne’nin iki yakasını birbirine bağlayacak geçici köprüler inşa edilmesi, hasar gören yolların onarılması, temiz içme suyuna erişimin sağlanması, kanalizasyon şebekesinin yenilenmesi, kirli su birikintilerinin kurutulması, evsiz kalan 40 bin Libyalıya prefabrik ev ve tüm bunlara ek olarak yiyecek temin edilmesi gibi çalışmaların başlatmasıyla ilgili hiç bir emare yok. Kış gelmeden bu sürecin seri bir şekilde tamamlanması lazım. Ama Hafter rejiminde hareket yok. Meşru Trablusgarp hükümetine de izin vermiyor.

Yaklaşık 60 milyar dolar ile yeniden yapılandırılan Beyrut ve Saraybosna gibi büyük yıkımlara sahne olan şehirlerle karşılaştırılınca, Derne’nin de yaklaşık 30 milyar dolarlık yatırıma ihtiyacı var. Bu kadar büyük bir meblağın kısa sürede temin edilebilmesi için bağış ya da kredi gibi uluslararası desteğe ve imar projelerini yürütebilecek uluslararası müteahhitlik firmalarının deneyimine ihtiyaç varsa da Hafter rejimi devam ettiği sürece bu olanaksız.

Hafter rejimi, kendi tanınırlığını sağlamak ve felaketten karlı çıkmak için bunu fırsat bilerek 10 Ekim’de uluslararası konferansa düzenleyecek olması Birleşmiş Milletler tanınırlığı olmayan ayrılıkçı rejimin seli kullnarak ffili tanınırlık elde etme çabası olarak görülmekte. Meşru olan ve Ankara dahil dünya ülkeleri tarafından tanınan, ancak Yunanistan ve Fransa tarafından eleştirilen Ulusal Birlik Hükümeti ise kendinden bekenecek şekilde bundan pay elde etme çabasına girişmeden, konferansın Doğu’da Hafter kontrolü altında düzenlenmesini kabul etti ve sadece  Dünya Bankasından süreci yönetmesini istemekle yetindi.

Ülkenin doğusundaki ayrılıkçı rejimde yaygın olan yolsuzluk da uluslararası toplum ve küresel finans kuruluşlarının, yeniden imar projelerini finanse etme konusunda bir kez daha düşünmesine neden oluyor. Libya, Dünya Şeffaflık Örgütünün her yıl hazırladığı Yolsuzluk Algı Endeksi-2022 verilerine göre dünyanın en çok yolsuzluk yapılan 10 ülkesi arasında yer alıyor. Derne’nin imarı için verilecek paraları Hafter’in cebe atıp silaha yatırması ve bunu Trablusgarp’ı yeniden ele geçirmek için kullanmamasının garantisi yok. Libyalı iki taraf üç yıl evvel anlaşmıştı, Wagner ve çeşitli Cencevit türevi paralı asker grubunun 3 yıl önce çıkarılması gerekiyordu. Ama her zamanki gibi Hafter bu anlaşmaya uymadı.

Libya, petrol zengini, doğal kaynaklar ve madenlerle mükafatlandırılmış, turizm ve doğal güzelliklerin yer aldığı, tarıma endüstriye, lojistiğe uygun bir Akdeniz ülkesi. 7 milyon Libyalı dünyanın en zengin halklarından biri olabilirdi. Ancak dış güçler tarafından desteklenen darbeci generaller, hainler, katliamcılar ve ülkenin kanını emen Batı yanlısı yolsuzluk çeteleri tarafından en fakir ve zavallı halklardan biri halinde yaşamına devam etmekte.

Bunun nedeni, her zamanki gibi ve tartışmaya mahal vermiyecek kesin görüntülerle Batı ülkeleri ve onların ülke içindeki maşaları.

The Guardian view on Libya's floods: humans, not just nature, caused this disaster | Editorial | The Guardian

İLK YORUMU SİZ YAZIN

Hoş Geldiniz

Üye değilmisiniz? Kayıt Ol!

Hemen Hesabını Oluştur

Zaten bir hesabın mı var? Giriş Yap!

Şifrenizi mi Unuttunuz

Kullanıcı adınızı yada e-posta adresinizi aşağıya girdikten sonra mail adresinize yeni şifreniz gönderilecektir.