Vietnam destekli Komünist lider Pol Pot’un Kızıl Kmer rejimi 1975-1976 yılları arasında yaptığı soykırımda ülkede yaşayan yarım milyon Çam Müslümanını yok etmişti
18 Temmuz 2025 Faik Emre Özdemir
Kamboçya’nın acımasız Kızıl Kmer rejimi tarafından 50 yıl önce işkence ve infaz alanı olarak kullanılan üç yer, Ölüm Tarlaları infaz alanı ve iki eski Kızıl Kmer hapishanesi, UNESCO tarafından Dünya Mirası Listesi’ne eklendi. Kamboçya’daki üç alanın listeye alınması, acımasız rejimin iktidara gelişinin 50. yıldönümüne denk geliyor. Bu üç yer, Birleşmiş Milletler Kültür Ajansı tarafından Cuma günü Paris’te düzenlenen Dünya Mirası Komitesi’nin 47. oturumu sırasında listeye eklendi.
1970’li yıllarda ABD’ye karşı zafer kazanan Vietnam hükümetinin desteğiyle başa gelen komünist Kızıl Kmer rejiminin milyonlarca insanı öldürdüğü bilinmesine rağmen, bu soykırımın ülkede bir zamanlar hakim olan Müslüman toplumu neredeyse tamamen ortadan kaldırdığını, Güneydoğu Asya’da Vietnamlıların Müslüman toplumunun en büyük hasmı olduğunu çok az kişi bilir.
1975’ten 1979’a kadar süren dört yıllık iktidarı boyunca açlık, işkence ve toplu infazlar yoluyla yaklaşık 1,7 milyon Kamboçyalının ölümüne neden olan komünist lider Pol Pot’un başında olduğu Kızıl Kmer hükümetinin iktidara gelişinin 50. yıldönümü 2025. Öldürülenler arasında “burjuva” olarak görülen eğitimli kişiler, dükkan sahipleri ve hatta gözlük takanlar da vardı. Ancak dünyada bahsedilmeyen, bu 1,7 milyonun içinde ağırlıklı olarak Müslüman Çam halkının bulunduğu, bunların kentsoylu ticaret erbabı oldukları, İslamiyet’e bağlı oldukları genelde unutulmakta ve Batılı kaynaklarda ve filmlerde hiç bahsedilmemekte.
Bir zamanlar Güneydoğu Asya’daki hakim kesim olan ve sömürgeci İspanya ve Portekiz’in karşı tarafı desteklemesi sayesinde bu hakimiyetini kaybeden Çam Müslümanları 1975 yılında hala ülkenin elit kesimini oluşturmaktaydı. Bazı kaynaklara göre başkent Pnom Pehn başta olmak üzere kentlerde yaşayan Çam nüfus 500 bini aşmaktaydı. Komünistler soykırımın ardından şehirlerde tek bir Müslüman bile bırakmadı.
Çam Müslümanları yüzyıllarca Kamboçya ve Vietnamda zaman zaman siyasi olarak ancak genelde hep ekonomik olarak ağırlığa sahip bir toplumdu. Bugün Kamboçya ve Vietnam kentlerinde tek bir cami ya da Müslüman azınlık kalmadı. Bölgedeki yegane Çam kalıntıları, orman derinliklerinde izole yaşayan ya da buralara kaçmış, en eğitimsiz, en az dini bilgisi olan uzaktaki topluluklar. Bunlar bile bugün yokolmanın eşiğinde.
Komünist Kızıl Kmer soykırımında yüzbinlerce Çam Müslümanı sadece Müslüman oldukları için öldürüldüler. Ancak soykırımı tanıtan 1984 tarihli The Killing Fields (Ölüm Tarlaları) adlı film, burada işlenen soykırımın hikâyesini konu alsa da Müslümanlardan bahsetmedi.
Kızıl Kmerler, 17 Nisan 1975’te Phnom Penh’i ele geçirmiş, hemen şehrin neredeyse tüm sakinlerini kırsal kesime sürmüştü. Başta Vetnam’ın desteklediği, soykırıma göz yumduğu, hatta teşvik ettiği Pol Pot diktası, zamanla Hanoi hükümetine karşı gelince, ardından Vietnamlılara da ilişmeye başlayınca 1979’da eski hamisi Vietnam’ın kararıyla, yapılan seri bir işgal ardından iktidardan indirilmişti.
