Balkanlarda savaş tamtamları

Uyanan İnsan

Dün gece gelişen olayların sonucunda Batı Balkanlar’da yer alan ve Arnavut çoğunluğun yaşadığı Kosova Cumhuriyetinin kuzeyindeki Sırp azınlığın yaşadığı Mitrovitsa kenti çevresinde yapılacak belediye seçimlerinin ertelenmesi, bölgeye başkent Priştine’den 300 kadar Kosova polisinin yollanmasına Sırbistan hükümeti büyük bir tepki göstererek savaş tehdidinde bulundu. Sırp nüfusun yoğun yaşadığı 4 belediyede 18 Aralık’ta yapılması planlanan erken genel seçimlerin ertelenmesi gerilimi artırdı. Kosova Cumhurbaşkanı Vyosa Osmani seçimleri dün gece Nisan’a ertelediklerini açıkladı.

Kosova 1998 yılında soykırıma karşı direndiği savaşın ardından NATO bombardımanıyla Sırpların ateşkesi kabullenmesi sonucu bağımsızlığını elde etmişti. ABD, Türkiye ve bazı Avrupa ülkeleri Kosova’nın bağımsızlığını tanısa da Sırbistan, Yunanistan, Rusya ve Çin Kosova’yı Sırbistan’ın bir vilayeti olarak görüyorlar. Sırplar Kosova’yı geri alacaklarına inanıyorlar. Dünya kupasında bile Sırbistan taraftarları Kosovalı futbolcuların oynadığı İsviçre maçında Aranavutlar aleyhinde ırkçı sloganlar atmış ve Kosova’yı geri alacaklarına yemin etmişlerdi.

Sırplar geçtiğimiz günlerde NATO ve AB’ye Kosova’nın kuzeyindeki Sırpların yaşadıkları bölgelerde Sırbistan askerlerinin yerleştirilmesini önermiş, Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandır Vuçiç, NATO Kosova Gücü KFOR’a Sırp ordusu ve polisinin Kosova’nın kuzeyine konuşlandırılması talebinde bulunacaklarını bildirmişti. Bu geceki gerilimlerin ardından aralarında Kosova devletinin polis gücünden yakın zamanda istifa etmiş polislerin de bulunduğu yerel Sırp milisler Kosova polisine saldırdı, yolları ağır iş makineleri ve kamyonlarla kapatarak Kosova güvenlik güçlerinin geçişine karşı barikatlar kurdu. Gece yarısı toplanan Belgrad hükümetinin başbakanı Ana Bırnabiç bölgeye askeri müdahale edebileceği sinyali verdi.

Kosova’da bir çatışmanın bütün Balkanlara sıçraması ihtimali var. Sırpların Kosova’ya girmesine Arnavutluk cevap vermek zorunda kalabilir. Bunu sonucunda Arnavutlara karşı Sırplar sert müdahalede bulunabilir ve buna Yunanlılar da karışabilir. Arnavutluk hem NATO üyesi hem de Türkiye’nin Aranvutluk için müdahale etmesi söz konusu olabilir. Öte yandan Bosna Sırpları ve Bosna Hırvatları bağımsızlık yönünde adımlar atabilirler ve bundan en büyük kayıp yaşayacak yine Boşnaklar olabilir.

Bütün bu karmaşık Balkan senaryolarında bir yandan sa Slovenya’nın desteklediği ve geçen yıllarda tartışma konusu olan ve Boşnakların ağır kayıplarına yol açacak ancak Sırp, Hırvat ve Aranavutların isteklerini yerine getirebilecek bir Bosna’yı bölme planı da endişe nedeni. Bu plana göre Bosna’nın Hırvatları Hırvatistan’a, Bosna’nın Sırpları ve Kosova’nın kuzeyi Sırbistan’a, Kosova’nın geri kalanı ve Makedonya’nın Batısı da Aranvutluk’a katılıyor ve yine Boşnaklar çok küçük bir toprak parçasına hapsedilmiş oluyor. Türkiye böylesi bir plana temelden karşı.

Bütün bu Balkan gerilimleri Rusya’nın rahatlamasına neden olabilir. Avrupa’nın ortalarına yakın bölgelerde çatışmaların çıkması ve destabilizasyon Putin hükümetine çıkış opsiyonları kazandıracak ve Ukrayna batağından iç kamuoyuna rezil olmadan çıkabilecekleri bir yol haritasını aramalarını kolaylaştıracak. Ancak ekonomik olarak çökmüş ve genç halkını Batı Avrupa’ya göç yoluyla kaybetmiş Batı Balkanlar’da bir de yeni bir savaşın çıkması insani bir trajediyi gündeme getirecektir.

Kariyerine Müslümanların soykırımcısı Voslav Şeşel’in partisinde başlayan ve Makyavelist siyasetin cambazı olan Cumhurbaşkanı Vuçiç, “Kosova’nın kuzeyinde yaşayan, hayatta kalmak ve ailelerini korumak için mücadele eden vatandaşlarımıza ‘teslim olmak yok’ mesajını gönderiyorum. Bu, devletin kararıdır ve bunu bana gelecek herkes böyle bilmelidir. Şahsi olarak ödeyeceğim bedelden endişe etmiyorum.” ifadelerini kullanarak gerilimi iyice artırdı.