“İslami finans” İngiliz’in Amerikan’ın elinde

16 Temmuz 2025

Küresel finans sektörü içinde katılım bankacılığı, toplam varlıkların hala %1’ini oluşturmasına rağmen hızla büyüme gösteriyor. İngiltere İş ve Ticaret Bakanlığı, şu anda özellikle altyapı ve kalkınma gibi alanlarda dünyada ihtiyaç duyulan finansmanı sağlamak için katılım bankacılığının sunduğu avantajları kullanmak için iyi bir fırsat olduğunu söylüyor. Etik değerlerine göre yatırım yapmak isteyen birçok insan olduğunu dile getiren bakanlığın Orta Doğu işleri bakan sözcüsü, “Bu sadece Müslümanlar değil. Dünyanın dört bir yanından insan, yatırımlarının altında yatan değerlere önem veriyor. Bu da ülke olarak bizim gerçekten odaklanmak ve kolaylaştırmak istediğimiz alanlardan birisi çünkü Londra bir finans merkezi ve biz yüzyıllardır potansiyel yatırımcıları yatırıma ihtiyaç duyanlarla bir araya getiriyoruz.” diye konuştu.

Bakanlık sözcüsü, Türkiye’nin de kendi bölgesinde böyle bir rol oynadığını, özellikle Orta Asya ve Kafkaslar’daki bazı ülkelerde son derece etkili olduğunu belirterek, “bu yüzden İngiltere ve Türkiye arasında İslami finans alanında birlikte çalışmak için doğal bir tamamlayıcılık olduğunu düşünüyoruz. Ve bu İngiltere için yeni değil. En az on yıldır Türkiye ile bu alanda çalışıyoruz ve uzun süredir devam eden bu ilişki sayesinde Türk hükümeti ve diğer Türk finansal kurumları, Londra’da yatırım yapmaktan ve ihraç gerçekleştirmekten gerçekten memnun. Bu nedenle ilişkinin çok iyi işlediğini düşünüyoruz. Birlikte neler yapabileceğimize ilişkin bir sınır görmüyoruz” diyor. Türkiye Varlık Fonu’nun Londra Borsası’nda gerçekleştirdiği bir milyar dolar tutarlı sukuk ihracının kendileri için son derece memnuniyet verici olduğunu söyleyen yetkili, bu kapsamda Londra’daki benzer ihraçların artmasını ve Türk finansal kurumların da burada daha fazla ihraç gerçekleştirmesini umduklarını dile getirdi.

İngiltere İş ve Ticaret Bakanlığı Finansal Hizmetler Başkanı da iki ülke arasında İslami finans alanında işbirliği için büyük olanaklar olduğuna işaret etti. İngiltere’nin “İslami” tahvil ihraçlarında dünyanın önde gelen bir merkez olma yolunda kendini geliştirdiğini belirterek, “Bunu geliştirmeye devam etmek istiyoruz. Türkiye Varlık Fonu’nun Londra’daki sukuk ihracı için gördüğü yüksek talep bu ürünler için büyük bir uluslararası pazar olduğunu kanıtlıyor. Şartlar zor gibi görünse bile bu tür tahviller için büyük bir pazar var.” dedi. Bakanlık yetkilisi Türkiye’nin stratejik konumuna dikkati çekerek, bu bölgede İslami finans fırsatlarını genişletmek isteyen ülkelerde bu alandaki hacmin büyüdüğünü söyledi. Türkiye’nin doğru ve önemli bir pozisyonda yer aldığını vurgulayan Finans Hizmetleri başkanı, “Bankalar ve diğer kurumlar da uluslararası erişim açısında düşünüyor çünkü pazarlara nasıl eriştikleri de bu sürecin bir parçası ama kesinlikle bu avantajdan yararlanmak için doğru konumdalar.” değerlendirmesinde bulundu.

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, geçen hafta İngiltere İş ve Ticaret Bakanlığı ev sahipliğinde Türkiye Katılım Bankaları Birliği (TKBB) işbirliğiyle düzenlenen İslami Finans Zirvesi’nde yaptığı konuşmada, İslami finansın mevcut sorunlara önemli çözümler sunmasına rağmen küresel finansal varlıkların yalnızca yüzde 1’ini temsil ettiğini bildirmişti. Küresel İslami finans piyasasının 5,3 trilyon dolar büyüklüğe ulaştığını dile getiren Şimşek, Türkiye’de İslami finansın bankacılık sektörü varlıklarının yüzde 8’ini oluşturduğunu ve Türkiye’nin İslami finansman gelişmişlik endeksinde 136 ülke arasında 10’uncu sırada yer aldığını ifade etmişti.

Küresel sukuk hacminin bu yıl bir trilyon doları aşması bekleniyor. Sukuk ihraçları, İslam İşbirliği Teşkilatı üyesi birçok ülkede borç sermaye piyasalarının önemli bir parçası olmaya devam ederken, geçen yıl Çin hariç tüm gelişmekte olan piyasalardaki dolar cinsinden borçlanmaların %12’sini oluşturdu. Sukuk ihraçları, Basra Körfezi ülkeleri, Malezya, Endonezya, Türkiye ve Pakistan gibi temel piyasalarda ise dolar cinsinden toplam borç sermaye piyasası ihraçlarının %25’ini temsil etti.

Eskiden katılım bankacılığı ve şeriat onaylı işlemler denen yöntemlere İslami Bankacılık denmesi bazı uzmanlarca doğru bulunmamakta. Kuran-ı Kerimde kesin olarak yasaklanan ve Allah’a ve Resulüne savaş açmak olarak nitelenen riba, yani faiz, çeşitli gerekçelerle adına yakın dönemde İslami Bankacılık denen rejimde de pratikte gerçekleşmekte. Pek çok katılım bankası faiz oranlarını önceden tıpkı diğer bankalar gibi yayınlamakta. Ancak Arap ülkelerindeki bazı din bilginlerinin fetvalarına dayanarak bu alanda ilerleme sağlandı ve dünyada bu sektör de İngiliz bankalarının ve faizli bankaların elinde.