İzmir’de heykel, tören, Nazım

3 Haziran 2025   A. Galip Gümüşdere

Sovyetler Birliği Komünist Partisi üyesi, Rus istihbaratı için çalışmış, Sovyetler Birliği’ndeki Müslüman Türk toplumlarının rejime entegrasyonu için casusluk ve propaganda faaliyetleri yapmış, evlendiği Rus eşi ve çocuğuyla bir Rus vatandaşı olarak 1963 yılında Kruşçev iktidarı sonunda ölen Nazım Hikmet Ran, ülkemizde sağ, sol, milliyetçi ve eski İslami, bütün kesimlerce yere göğe konamıyor. Rus eşi ve çocuğunun “Türkiye’yi sevmezdi, orada gömülmek istemezdi” diyerek mezarının Özal zamanında Türkiye’ye nakledilmesini istememeleri nedeniyle Moskova’da medfun Sovyet şair, senarist ve istihbarat görevlisinin, iktidar ya da muhalefet tarafından övülmediği gün geçmiyor.

Bugün 3 Haziran, Türkçe’nin sadeleşip sadeleşip dünyadaki ikinci en zengin dilden 500 kelimeyle konuşulan Taranta Buba diline dönüşmesinin öncüsü büyük şairin ölüm tarihi olduğu için eski solcular, mezhepsel solcular, kültürel solcular, beldiye cukkası solcuları toplanıp pek çok yerde bunu kutluyor, zamanında orduda darbe girişimlerinde de bulunmuş Çeka/NKVD/KGB ajanını yere göğe koyamıyorlar.

Eğer ölünün ardından konuşmak sayılmaz, Özgür Özel tarafından lanetlenmez, bizim de üstümüze böğüren bir Cemal Enginyurt salınmazsa, eşi doğum yaparken metresinin kucağına giden bu megaloman adamın yine kadınlarca büyük ahlak adamı olarak adlandırılmasına nacak ihtihza ile yaklaşılır.

Bir başka komik olan da Türk vatandaşlarının ülkelerine karşı darbecilik, casusluk, toplumu birbirine düşürme çalışmaları yapmış, eyyamcı, rüzgara göre Kemalist rüzgara göre Stalinist, Polonyalı Rus ailesinden gelme, CHP iktidarları sırasında vatan haini ilan edilen bir hükümlünün ardından CHP tarafından törenler düzenlemesi, bu törenlere en üst düzey katılımlar olması.

CHP’li İzmir Karşıyaka Belediyesi, 3 Haziran 1963 tarihinde ölen Nazım Hikmet Ran’ı, 62. ölüm yıl dönümünde törenle anmış. 80. Yıl Cumhuriyet Parkı’ndaki Nazım Hikmet Heykeli önünde düzenlenen törene Karşıyaka Belediye Başkanı Yıldız Ünsal, Karşıyaka Kent Konseyi Başkanı Dilek Karcı, meclis üyeleri, muhtarlar, sivil toplum örgütlerinin temsilcileri, şairler, yazarlar ve vatandaşlar katılmış. Buna aydınlar da eklenirdi ama aydın kelimesi sol kesimlerde artık aynı revaçta değil.

“Karşıyakalı şair” Veysel Çolak, Ran’ın eşsiz hayatını ve eşsiz edebi kişiliğini anlatmış. Belediye Meclisi Üyesi Ali Ekber Güneş şiirlerini okumış. Nazım Hikmet’in eserlerinden bestelenen şarkılar okunmuş belediyenin Attila İlhan Korosu tarafından. Karşıyaka Belediye Başkanı Yıldız Ünsal “Nazım, bize sınırları aşmayı, insanı insan olduğu için sevmeyi öğretti” demiş. “Mavi gözlerini geleceğe dikti ve bizlere daha güzel bir dünyanın mümkün olduğunu hatırlattı” diye de eklemiş.

Bizim batı hayranlarında boya da olsa sarı saç çok değerli ise de mavi göz daha da önemlidir. Hafif ırkçı oldukları ve Avrupalıların ırk olarak Türklerden üstün olduğuna inandıkları için, biri mavi gözlüyse onu yere göğe koyamazlar, bu özelliğini en üste çıkarırlar. İzmirli büyük başkanımız da bu atlanamayacak kadar önemli özelliğe dikkat çekmişler.

Ran’ın “daha güzel bir dünyanın mümkün olduğu” mesajını da hatırlatmış. Bizim Sovyet ajanının aklındaki ideal dünya Stalin kontrolündeki Komünist İmparatorluktu. Dinin ortadan kalktığı, eşinin doğum anında metresiyle zaman geçiren hainlerin hüküm sürdüğü, her gün açlıktan soğuktanb binlerce kişinin hayatını kaybettiği, bir fikir belirtenin hapse atıldığı, Komünizme inanmayanın ruh hastası ilan edilip tımarhanalere kapatıldığı, eli kolu yuyarsa çalışma kamplarında ölene kadar çalıştırıldığı, insan yaşamının değersiz görüldüğü, baskı ve diktayla yönetilen, başında kendisi gibi eyyamcıların bulunduğu Sovyetler Birliği modeli, mavi gözlü “Nazım’ın” hayaliydi. Tıpkı bizim “her şey çok güzel olacak” diyerek belediyelerin kanını emmekten semiren örgüt üyeleri gibi.

Orada burada zevksiz taş dolu parklarında yüce şairlerinin mavi gözlü heykelciklerine tapınıp dursunlar, atsınlar tutsunlar. Asla o Sovyetler Birliği tarzı kendilerinin güdümünde kurulacak satanist dikta hayallerini gerçekleştiremeyecekler.