Yeniden cumhurbaşkanı seçilen Vladimir Putin yeni kurduğu kabinesinde Savunma Bakanı olarak atadığı Belusov, askerlikle alakasız olmasına rağmen yazarımız Galip Gümüşdere’ye göre yeni stratejiyle uyumu dikkat çekmekte.
14 Mayıs 2024 A. Galip Gümüşdere
Tuva Türkü Sergey Şoygu’nun yerine atanan Rusya’nın yeni savunma bakanı Andrey Belusov, adını ilk kez Rusya’nın bundan 10 sene evvel ülkesinde duyurmuştu. Belusov, Ukrayna’daki Batı egemenliğinin yayılması ardından Kırım’ın ilhak edilmesi başta olmak üzere Batı’ya kafa tutacak adımlar atılınca gelecek ekonomik müeyyidelerin Rusya tarafından dayanılır olabileceğini delilleriyle göstermişti. Rusya’nın Batı’nın ekonomik gücüyle baş edemeyeceğine inanan Yahudi finansörler ağırlıklı ‘liberal’ kanada rağmen geçen on yılın ve en son savaşın ardından Belusov haklı çıktı.
Yine de maliyecilikten gelme bir iktisat uzmanının dünyanın en büyük ordularından ve en büyük silah sanayilerinden birinin başına geçmesi pek çok kişi için tuhaf bir gelişme oldu. Daha önceki Putin müttefiği Şoygu asker olmadığından pekçok analist savunma bakanlığında bir değişiklik olması halinde yeni bakanın bir general ya da askeri analist olacağını, en azından silah sanayiinde deneyimli birinin geleceğini düşünmekteydi.
Bize göre bu beklenti son bir yıl içindeki Rusya’daki askeri değişimi kavrayamamaktan kaynaklanıyor. Rusya, Şoygu döneminde geleneksel 2. Dünya Savaşı ve Soğuk Savaş dönemi askeri düşüncenin, ani büyük taaruzların 21. yüzyıldaki elektronik istihbarat çağında anlamsız kaldığını ilk yıl aldığı acı yenilgilerle idrak etti. Bunun ardından savaşı düşük yoğunluklu, az sayıda askerden oluşan yüzlerce küçük cepheye dönüştürerek, düşmanın herşeyi görse bile cevap veremeyeceği boyuta indirgedi. Öte yandan savaşın bir hafta, bir ay, bir yıl, hatta bir kaç yılda kazanılamayacağını anlayarak, uzun yıllar devam edecek şekilde düşük yoğunluklu ancak yüksek askeri imalat sanayiinin bir fonksiyonu haline getirdi.
Planlar ve dönüşüm Şoygu döneminde yapıldı. Ancak yine de ilk yılki ağır yenilgilerde payı olan ve bu nedenle Kızıl Ordu’da hiç sevilmeyen, Wagnercilerce ise düşman ilan edilen eski savunma bakanı yoprandığı için bu dönüşümü tamamlar tamamlamaz görevden alındı. Yerine bunu daha da öteye götürebilecek bir sayılar adamı olan Belusov getirildi. Savunma bakanının görevi artık sadece askeri strateji değil Rus ekonomisinin sürekli devam eden düşük yoğunluklu savaşlara uygun halde devam ettirilmesi. Savaşın bir ekonomi denklem haline geldiği ve Rus derin devletinin varlığının ana kaynağı olduğu şu durumda Belusov, Putin’in muhtelif bir halefi haline de gelmekte.
Belusov üç niteliğiyle tanınıyor. Birincisi, az önce açıkladığımız şekilde, iyi bir devletçilik yanlısı ekonomist olması, sayılara hakim olması ve tahminlerinde haklı çıkması, vizyoner ve yeniliklere açık bir kişi olarak da tanınması.
İkinci özelliği, bir Rus milliyetçisi ve inançlı bir Ortodoks Hristiyan dindarı olarak Rus kimliğiyle tam örtüşmesi. Yerine getirildiği Tuva Türklerinin milli kimliğini savunmuş Şaman kökenli bir babanın oğlu Sergey Şoygu’nun aksine tarihsel Rus kimliği ile örtüşmesi.
Üçüncü özelliğiyse Deli Petro zamanında kurulan ve Stalin zamanında en üst noktasına gelen Rusya bürokrasi geleneğiyle uyumu, ülkeyi yöneten memur kesiminin kendilerinden biri olarak gmrdükleri biri olması. Bunlara ilave olarak Putin’e sadakatının kanıtanmış olması da, kuşkusuz atamanın nedenlerinden.
Buna rağmen her teknokratta olduğu gibi en zayıf yönü karizma eksikliği, askerler arasında savaşla ilgisiz bir muhasebeci olarak görülerek ciddiye alınmaması. Selefi Şoygu bile asker kökenli olmamasına rağmen yine de uzun süre yarı-askeri bir bakanlık olan Acil Durumlar ve Afetler Bakanlığının başındaydı. Acil durumlara bakan bu kesim eski komünist devletlerde yarı ordu konumunda ve üniforma giyiyor. Kısaca sevilmeyen Şoygu bile harbiyeli olmamasına rağmen askeri camia içinde ele alınmaktaydı. Bu nedenle pek çok Kızıl Ordu generalinin başlarındaki bu yeni memur bakan konusunda olumsuz düşüncelere sahip. Belusov’un ordu içinde fazla dostu yok.
Ancak bu olumsuz özellik Putin’in atamasının ardındaki muhtemel neden. İstihbarat kökeninden gelen, birinci önceliği bir darbe ya da kalkışmanın engellenmesi olan Putin’in, askerlerle arası olmayan ve kendine ait bu güne kadar devlet ya da kurulu düzen içinde herhangi bir güç odağı oluşturamamış birini tercih etmesi doğal. Berusov’un savunma ekosisteminde hayatta kalmak için sürekli cumhurbaşkanına ihtiyaç duyacak olması, bize göre Putin’in atamasındaki ana neden.
