Macaristan’da Turan Kurultayı

Uyananinsan.com haberi

Orta Avrupa ülkesi Macaristan’da her yıl düzenlenen Hun/Turan Kurultayı bu yıl Türk devletlerinden yetkililer ve sanatçıların katılımıyla düzenlendi. Daha önce Türk soylu devletlerin İstanbul Demokrasi adası (Yassıada) üzerinde yapılan toplantısına gözlemci olarak katılan Macaristan Başbakanı Viktor Urban’ın seçimi bu yıl yeniden kazanan hükümetinin desteğiyle düzenlenen kurultayda Türk devletleri temsil edilirken, eski başbakan ve Aksakal ünvanı taşıyan Binali Yıldırım da konuşma yaparak yer aldı. Pek çok sanatçının ve kültür adamının da bulunduğu festivalde müzik, danslar ve tanıtım gösterileri de sergilendi. Macar halkı Ağustos aylarında yapılan kurultaya aileleriyle geliyor.

Macarlar Türk mü?

Macar halkının kökeni konusunda net bir fikir birliği yok. Macarca şu anda Sibirya’nın doğusunda bazı topluluklarla benzerlikler içeren Türkçe’den çok farklı bir dil. Kategori olarak Kuzey Avrasya boyunca yayılmış Ural dilleri adı verilen gruba konmakta. Bununla birlikte Macarca Osmanlı hakimiyetinden çok önceden beri kullanılmakta olan çok sayıda Türkçe kelimeye sahip bir dil. Diğer yandan Macarlar için Batı Avrupalıların kullandığı Ungar kelimesinin Türk soyları için kullanılan Hunlar, Volga Bulgarları ve bugünkü Çuvaşların da ait olduğu Lir Türkçesi denen lehçe konuşan On Ogur boylarından geldiği konusunda tarihçiler arasında uzlaşma var. Ogur Lir Türkçesinde Oğuz (Ok yani Türk boyu kelimesinin çoğulu) anlamına geliyor. Bu garip ilişki, neden Macarlara “On Ogur” dendiği ve Macarca’nın neden beklenenden fazla Türkçe kelime içerdiği konusundaysa herkesin kabul ettiği bir kuram bulunmuyor.

Önerilen bir teoriye göre Macarlar aslında Macarca dilini benimsemiş Türkler. Macarlardan önce Panonya Ovası denen atlı halkların yaşamasına uygun çayırlara yerleşmiş Avarların geldiği biliniyor. Avarların Hunlar ile Göktürkler dönemleri arasında Kuzey Asya’da hakim Cücenler olduğu yönünde yerleşik bir fikir varsa da Avarların kullandıkları dilin ne olduığu bilinmiyor. Bazı kaynaklar bunun Moğol dillerine yakın olduğunu iddia ederlerken bazı kaynaklarsa bunun aslında Macarca’ya yakın olduğunu, Avarların Sibirya’nın Doğusundaki bu dili konuşan halklardan geldiği belirtiliyor. Avarlar/Cücenler Türk boylarını köleleştirmek çin kullanılan Mankurt efsanesinin de baş rolünde, yönetim ve hakimiyet gelenekleri geliştirmiş bir toplumdu. Önerilen bir düşünceye göre Onogurlar Macaristan ovasına geldikten sonra sayıca daha az ancak kendilerinden daha yerleşik olan Avarların hakimiyetine girdiler. Dilbilimde prestij dili denen yabancı dil benimseme sürecinde zamanla onların dilini benimsediler ancak kendi dillerinin söcükleri ve bazı kullanımlarınıı da kaybetmediler, ortaya Macarca çıktı.

Macarların Türklere ilgisi

19. yüzyılda Turancılık Macarlardan çıktı. Macarlar Avusturya Macaristan İmparatorluğunda ikinci sınıf millet olarak Alman kültürü altında erirken, Macar milliyetçileri, kendilerinin Avrupa ve Alman kültürü parçası olmadığını, soylarının Kuzey Avrasya’ya dayandığını, bu farklılık nedeniyle Almanlaşmanın engellenmesi gerektiği yönünde bir ulusal bilinçlenme hareketi ortaya çıkardılar. Bunu vurgulama amacıyla Türklrle akrabalık ve Avrupalılardan farklılıklar konusunda araştırmalar yapıldı. Turan ideolojisi hala Macarlar arasında yaygın bir bağımsızlık düşüncesi olarak yerini koruyor. Türklerdeki Turancılık ve ortak Avrasya düşüncesi, daha sonra Türkçülük 19. yüzyılda Macarların etkisiyle benimsendi.