Suudi Arabistan ve Çin’in enerji ortaklığındaki gelişimin küresel dengeleri değiştrmesi olası
11 Mayıs 2025
Suudi Arabistan ve Çin’in artan enerji ortaklığı yeni dengeler oluşturmakta. ABD Başkanı Donald Trump’ın 13 Mayıs’ta başlayacak Orta Doğu ziyareti öncesi Çinli petrol şirketi Sinopec ile Saudi Aramco arasında imzalanan anlaşmalar, dikkatlerin Pekin-Riyad enerji ortaklığına çevrilmesine neden oldu. Küresel süper güç olma amacı güden Çin, son dönemde Suudi Arabistan’daki rafinaj ve petrokimya sektörlerine yaptığı büyük ölçekli yatırımlarla bölgede varlığını artırırken, Suudi Arabistan da Asya pazarındaki etkisini genişletmeye devam ediyor.
Çin Suudi petrolünün en büyük müşterisi ve konu petrol ticaretinin de ötesine geçmekte. Suudi Arabistan’ın Çin ile geliştirdiği ilişkilerin Washington için risk teşkil ediyor. Trump’ın resmi olan ilk yurt dışı ziyaretinde Suudi Arabistan’ı seçmesi Çin’in bölgedeki varlığını artırmasına rağmen Körfez bölgesine verdiği önemi ortaya koyuyor. Trump için Orta Doğu ile güçlü ilişkileri sürdürmek, petrol fiyatlarını kontrol altında tutmak ve enerji piyasasında istikrar sağlamak açısından büyük önem taşıyor. Çin Suud yakınlaşması ABD’nin küresel liderliğine ve doların rezerv para statüsünü bozup petrol ticaretinde Yuan kullanımının önünü açabilir ki bu da ABD ekonomisine pahalıya mal olabilir.
Çin’in otomotiv, yarı iletken, metal ve temiz enerji teknolojileri gibi birçok sektörde Suudi Arabistan’a yatırım yapmakta. Çinli petrol şirketi Sinopec’in Suudi Aramco ile imzaladığı petrol girişim anlaşması bu tehlikeli ilişkilerin bir örneği. İki şirket 28 Nisan’da yeni ortak girişim şirketi olan Fujian Sinopec Aramco Rafinerileri firmasının kurulduğunu duyurdu. Bunun Trump’ın 13 Mayıs’ta başlayacak Orta Doğu ziyareti öncesinde yaşanmasına dikkat çekilmekte.
Orta Doğu ziyareti sırasında Trump Suudlardan yatırım talebinde bulunuyor. MBS 600 milyar yatırım taahüd etse de Trump bunu 1 trilyona çıkarmalarını istedi. Öte yandan Suudlar petrol dışı ekonomiyi genişletmek sanayiyi ülkelerine taşımak üstemekte. Riyad daha fazla doğrudan yabancı yatırım çekmeye ihtiyaç duyuyor.
Trump’ın ziyareti sırasında MBS’nin Filistin çözüm planı, İran’la yürütülen nükleer müzakereler, petrol piyasasındaki gelişmeler ve Suudi Arabistan’ın ABD’ye yönelik yatırım planları da konuşulacak. Suudi Arabistan’ın sivil nükleer enerji programı da konular arasında. Riyad kendi uranyumunu zenginleştirmek istiyor. Amerika is ezenginleştirilmiş uranyumu Suudlara kendisi vermek istiyor. İleride bu Müslüman ülkede bir nükleer silaha dönüşecek teknolojik gelişim istemiyor.
