Türkiye-Özbekistan-Azerbaycan Üçlü Dışişleri, Ticaret ve Ulaştırma Bakanları Toplantısı sonunda Taşkent Deklerasyonu imzalandı.
Orta Asya cumhuriyeti ve halkının büyük bölümü Türk kökenli olan Özbekistan’ın başkenti Taşkent’te düzenlenen Türkiye-Özbekistan-Azerbaycan Üçlü Dışişleri, Ticaret ve Ulaştırma Bakanları Toplantısı tamamlandı. dışişleri, ticaret ve ulaştırma bakanlarını katıldığı toplantı, Türkiye’den Çin’e kadar arada sadece Hazar Denizi’nin ara vereceği ticari bir Türk koridoru oluşturmayı hedefliyor.
Türkiye, Özbekistan ve Azerbaycan dışişleri, ticaret ve ulaştırma bakanlarının bu üçlü mekanizmayla Hazar Geçişli Doğu-Batı Orta Koridor başta olmak üzere 3 ülkenin ortak gündeminde yer alan konularda eş güdüm ve iş birliğinin artırılmasıyla ilgili meseleleri ele aldığı toplantının ardından bakanlar, toplantının sonuçlarına ilişkin Taşkent Deklarasyonu’nu imzaladı.
Toplantıya, Türkiye’den Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Ticaret Bakanı Mehmet Muş, Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, Azerbaycan’dan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov, Dijital Gelişim ve Ulaştırma Bakanı Reşat Nebiyev, Ekonomi Bakanı Mikail Cabbarov, Özbekistan’dan Dışişleri Bakan Vekili Vladimir Narov, Ulaştırma Bakanı İlham Mahkamov, Dış Ticaret ve Yatırım Bakan Yardımcısı Laziz Kudretov katıldı.
Toplantının ardından düzenlenen brifingde konuşan Özbekistan Dışişleri Bakan Vekili Vladimir Narov, “Özbekistan-Azerbaycan-Türkiye” üçlü diyaloğunun ilk toplantısının başarıyla tamamlandığını belirterek, Azerbaycan ve Türkiye tarafına teşekkür etti. Rus asıllı Özbek bakan vekili, kültürel, tarihsel yakınlık, ortak gelenek görenek, dil, kültür ve dine dayalı asırlık ilişkilerin eski çağlardan beri bu üç ülkeyi birbirine bağladığını, cumhurbaşkanlarının siyasi iradeleri ve politikası sonucunda Özbekistan’ın diğer iki ülkeyle ilişikilerinin tarihinin en üst düzeyine ulaştığını belirtti.
FETÖ döneminde ilişkileri kesmişlerdi
Osmanlı İmparatorluğu bölgeye Sokullu döneminde tasarlanan Don Volga arası bir kanallar sistemiyle ulaşmayı denemiş, osmanlılar son dönemlerinde Orta Asya’yla yakınlaşmaya çalışmış, Osmanlı’nın son savunma bakanlarından İttihat rejiminin en önde gelen ismi Enver Paşa da Özbekistan’ın bağımsızlığı için başlatığı Basmacı İsyanında Bolşeviklere karşı savaşırken şehit düşmüştü. Bunların dışında Türkiye Özbekistan ilişkileri çok zayıf kaldı. Bağımsızlık ardından yakınlaşma devam ederken FETÖ’nün İslam Kerimov’a karşı ABD adına bir darbeye katılması sonucu Kerimov rejim Türkiye’yle ilişkileri sıfıra yakın hale getirmişti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Mart, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in de Haziran ayında Özbekistan’a yaptıkları resmi ziyaretler, ilişkilere ivme kazandırdı. Toplantı stratejik ve kültürel açıdan yakın üç ortak ülke için üst düzey görüşmelerin bir devamı, bölgesel ve uluslararası siyasetin güncel konularının kapsamlı tartışılması için bir ortam.
Lojistik planlama en önemli konu
Türkiye ve Azerbaycan, Ermenistan’ın arasındaki anlaşma gereği Zengezur şerşdşnşn açılmasıyla İzmir’den Bakü’ye kesintisiz yol hattına sahip olacak. Buradan feribotlarla Özbekistan’ın Batısındaki Hazar Debizi limanından Özbek ve Orta Asya pazarlarına açılması bütün denklemleri değiştrebilecek önemli bir fırsat. Türkmenistan da bunun için bir ihtimal ama gerek Türkmenistan yönetimindeki kararlılık sorunu, gerekse ülke üzerinde Rusya’nın aşırı gücü, diğer yandan Özbek pazarının Türkmen pazarına göre 8 kat daha büyük olması ve en önemlisi de diğer Orta Asya ülkelerine yakınlığı, Türkiye-Azerbaycan-Özbekistan hattını daha değerli kılıyor.
Tarafların endüstriyel iş birliği, dijital ekonomi ve ticaret alanında pratik iş birliğini derinleştirme konusunda anlaştığını, bu amaçla Bakü-Tiflis-Kars demir yolu, “Kuzey-Güney” ve “Doğu-Batı” uluslararası ulaşım koridorlarının tüm imkanlarının kullanılmasının planlandığını belirten Özbek yetkilier, tarafların Özbekistan’ın “Tirmiz-Mezari Şerif-Kabil-Peşaver” stratejik demir yolunu inşa etme girişimi ile “Özbekistan-Kırgızistan-Çin” demir yolu projesini desteklediğini dile getirdi.
Taşkent’te gerçekleştirilen Türkiye-Özbekistan-Azerbaycan Üçlü Dışişleri, Ticaret ve Ulaştırma bakanları toplantısı ilk toplantı olarak bu alanlarda önemli gelişmelerin başlangıcı olacak. Bu amaçla ülkeler Taşkent Deklarasyonu adında bir sürdürülebilir ilişkiler planını imzaladılar.
