9 Haziran 2024 Uyananinsan.com
Uzay adamı Tuva Cihangir Atasever, Virgin Galactic’in seferine katılarak uzaya çıktı ve bilimsel çalışmalara dahil oldu. Atasever bir saatten fazla sürecek uçuş kapsamında 7 deney yapıyor. Uzay programını sürdüren hükümet, yörünge altı araştırma uçuşu denemesinden bazı sonuçlar elde etmek istiyor.
Astronot Atasever’in de içinde yer aldığı Virgin Galactic’e ait “VSS Unity” yörünge altı aracını taşıyan uçak, New Mexico’daki Spaceport tesisinden havalandı. Türkiye, ilk uzay adamı Alper Gezeravcı ile bir ilke imza atarak Uluslararası Uzay İstasyonu’na ayak basmıştı. İkinci uzay adamı Tuva Cihangir Atasever ile böylece ikinci hamle geldi.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK UZAY ve Türkiye Uzay Ajansı (TUA) olarak bu eğitim adımını da bilimsel misyona dönüştürdü. 7 farklı bilimsel deney seçti. Bunların uzay aracına entegrasyonu üzerinde çalışıldı, ek maliyet çıkarmadan yeni bir bilimsel misyon türetildi.
Milyarder İngiliz’in firmasıyla
Atasever’in katıldığı “Galactic 07” ekibi, aileleriyle vedalaşmaları sonrası alkışlar eşliğinde “VSS Unity” yörünge altı aracına doğru hareket etti. Virgin Galactic, Virgin şirketler grubunun sahibi İngiliz işadamı Richard Bronson’un firması. Richard Bronson 1970’li yıllarda Virgin plak şirketiyle rock ve pop şarkılarının yapımcısı olarak zengin oldu, bunun ardından demiryolu işletimine ve kıtalararası uçuş yapan ucuz havayolu iş modeline yöneldi. Elon Musk ve Jeff Bezos ile birlikte uzay yolculuğu firması kuran üçüncü milyarder iş adamı oldu.
Uçağın ABD’nin New Mexico eyaletinde bulunan Spaceport tesisinden havalanmasıyla gözler, 4 astronot ve 2 pilottan oluşan 6 kişilik “Galactic 07” ekibinin üyesi olan Atasever’in yörünge altı araştırma uçuşu çalışmalarına odaklandı. Atasever’in araştırmacı astronot olarak bulunduğu ekipte, ABD’den iki, İtalya’dan da bir özel astronot yer alıyor. Yaklaşık 1 saat 10 dakika sürmesi planlanan uçuşta, “VSS Unity” yörünge altı aracının taşıyıcı uçak aracılığıyla yaklaşık 45 bin fitlik yüksekliğe erişmesi, ardından hibrit yakıtlı roket motorunu ateşleyerek yaklaşık 90 kilometre irtifaya ulaşması öngörülüyor.
Şimdiye kadarki 12’nci uçuşunu gerçekleştiren Atasever’in de içinde bulunduğu “VSS Unity” yörünge altı aracı ise bu uçuştan sonra emekliye ayrılacak. Daha çok turistik gezilere odaklanan ve Uzay Yolu dizisinin kagramanı William Shatner de dahil pek çok kişinin kısa da olsa uzaya çıkmasını sağlayan aracın yerine Bronson’un yeni bir araç geliştirilmesini istediği bildiriliyor.
Erdoğan başarı diledi
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Astronot Tuva Cihangir Atasever ile canlı bağlantıda konuşmuş ve ” uzaya giden ikinci Türk astronotsun ancak son değilsin” dedi. Atasever de “Azerbaycan bayrağı da Türk bayrağının hemen yanında göğsümün üzerinde yer alacak. Nasıl yer yüzünde bu iki ülkenin bayrakları yan yanaysa bu iki millet omuz omuzaysa uzay yolculuğum esnasında da yine yan yana olacaklar” demişti.
Uygulanacak bilimsel deneyler
Atasever, şu bilgiyi verdi: “Bizim icra edeceğimiz deneylerin 3’ü uçuş için özel tasarlanan tulumumun üzerinde olacak. Yaklaşık 3 dakika sürecek serbest düşüş fazından sonra ise aracımız atmosfere tekrar giriş yapacak. Bu esnada aracın üzerindeki roket motorunun yakıtı tükendiği ve başka herhangi bir itki sistemi bulunmadığı için süzülerek kalkış yaptığımız piste ineceğiz. Burada pilotlara çok büyük iş düşüyor. Uçuşta alınan güvenlik önlemlerinin en önemlisi üzerimizdeki paraşütler olacak. Oluşacak herhangi bir acil durum senaryosuna yönelik de eğitimler aldık. Uçuş öncesi ABD’deki eğitim haftası içinde de bu eğitimler biraz daha kapsamlı olacak.”
Atasever, BEACON isimli beyin görüntüleme deneyi için kafasına takacağı yakın kızılötesi spektroskopisi ölçüm cihazını uçuşun tüm fazlarında üzerinde taşıyacağını, böylece beynin prefrontal korteks bölgesindeki kan yayılımı ve omurilik sıvısının dinamiklerini ağırlıksız ortamda 1,5 saat boyunca inceleyeceklerini anlattı. Mikro yer çekimi ortamında, normalde vücudun aşağı bölgelerinde bulunan sıvıların kafatasına doğru toplandığı, bunun kafatası içindeki basıncı artırdığı ve astronotların görmelerini bozabildiği belirtilmekte.
Buna ek olarak ‘overview effect’ yani dünyayı o uzak noktadan görmüş olmanın insanlarda oluşturduğu psikolojik değişim ve dönüşüm tecrübesinin beynindeki izleri incelenecek.
Atasever, IvmeRad adlı Radyasyon Dozimetresi deneyiyle de ne kadarlık bir radyasyona maruz kaldığının bilgisini elde edeceklerini belirterek, böylece gelecekte inşa edilecek farklı uzay istasyonlarına gidecek kişilerin anlık olarak ne kadar iyonize radyasyona maruz kalacağına ilişkin ölçüm yapabilecek.
Uzayda “İnsülin Kalemi Testi (UZİKAT)” ile özel bir kutu içine yerleştirilmiş 2 farklı insülin kaleminin mikro yerçekimi ortamında ilgili dozu ne kadar etkin şekilde aktarabildiğini gözlemleyeceklerini bildiren Atasever, böylece ileride uzay istasyonlarına diyabetli bireylerin gitmesinin ilk adımını atacaklarını dile getirdi.
Yörünge Altı Uçuşta Vezikül Analizi (YUVA) deneyi kapsamında ise uçuş öncesinde ve sonrasında kendisinden toplanacak biyolojik örneklerin içinde bulunan hücre dışı veziküllerin, özel olarak geliştirilen bir mikro akışkan çip vasıtasıyla izole edileceğini belirten Atasever, uzaya gitmeden önce astronotların hücrelerine aktarılabilecek bir uyumlandırma terapisi geliştirilme potansiyelinin ilk kez araştırılacağını bildirdi.
Atasever, Alper Gezeravcı’nın misyonunda yer alan MESSAGE, METABOLOM ve MIYELOID deneylerini de gerçekleştirecek. Uzay adamı şunu ifade etti: “MESSAGE’da, ISS’dekinden farklı olarak 15 dakika içinde 2 kere 4,5 G kuvvete ve 3 dakikalık mikro yer çekimine maruz kalmanın insan fizyolojisindeki etkisi incelenecek. METABOLOM deneyinde uzay uçuş sebebiyle oluşacak bütün biyomoleküler değişimler ortaya konulacak. Bu veriler, hem astronotlar hem de dünyada bazı hastalıklara yönelik terapiler geliştirilmesinin önünü açabilecek. MIYELOID deneyinde ise kanser gibi bazı inflamatuar hastalıklar esnasında bağışıklık sistemi tepkisini baskılayan hücre gruplarının değişimi incelenecek.”
Bu 7 deneyin pek çoğunun uluslararası işbirliğiyle hayata geçirileceğini vurgulayan Atasever, BEACON deneyinin Harvard Tıp Fakültesi bünyesinde yer alan Uzay Tıbbı Araştırma Merkezi (CSMR) ile Sağlık Bilimleri Üniversitesi Hava ve Uzay Hekimliği Ana Bilim Dalı ortaklığında gerçekleştirileceğini söyledi. Atasever, UZİKAT deneyinin ise Axiom Space ve Türkiye Uzay Ajansının (TUA) ortaklığında yapılacağını aktararak, “Burada kurulacak akademik ve bilimsel bağlar, önümüzdeki yıllarda yürüteceğimiz çalışmalara ışık tutacak. Bu çalışmalar, ISS veya önümüzdeki yıllarda inşa edilecek ticari uzay istasyonlarında gerçekleştirileceğimiz misyonlarda daha farklı araştırma alanlarının açılmasına olanak sağlayacak.” dedi.
Uzay damı, “organik malzeme gruplarında ise insan organlarını dünya yörüngesinde üretip transplantasyon için yeryüzüne gönderdiğiniz bir senaryo uzak değil. 20 yıl içinde bunları göreceğiz. Bu, milyarlarca belki trilyonlarca dolarlık katma değer üretilebilecek bir alan. Türkiye’nin bu pastadan maksimum payı alabilmesi için ilgili kurumlarımızla stratejimizi geliştirmemiz hem teknoloji hem bilimsel deney hem de insan kaynağımızı olabildiğince hızlı şekilde geliştirip yetiştirmemiz gerekiyor. Türkiye’yi, kompleks ve çok fazlı malzemelerin mikro yerçekimi koşullarında üretilmesi noktasında dünyada 1 numaraya taşımak için elimizden geleni yapmalıyız” sözlerini kullandı.
